۴ نوع بلوک‌بندی جدید در دنیا؛ دکتر محمد گل‌افروز: در آینده کشور‌هایی موفق خواهند بود که از امروز تعادلی بین «حوزه شرق و غرب» ایجاد کنند

به گزارش گیلانی ها خبر،  یک استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه می گوید: پیش بینی می شود آینده به دست کشور هایی است که در صف بندی های آینده دنیا در قالب یک پیمان یا یک بلوک منطقه ای یا پیمان هایی جهانی قرار بگیرد و بتوانند رقابتی با سایر کشور ها داشته باشند. اگر در سطح منطقه خود تنها باشند حتما آسیب پذیر خواهند بود.

۴ نوع بلوک‌بندی جدید در دنیا

از دهه ۲۰۲۰ به این سو شاهد دگرگونی هایی انقلاب گونه در سطح جهان بودیم

دکتر محمد گل افروز در گفت وگو با خبرنگار شفقنا آینده در پاسخ به این سوال که در دهه های گذشته جهان شاهد جنگ سردی بود که امروزه برخی معتقدند آن شرایط مجددا بازگشته است. بلوک بندی های جدید بین المللی و منطقه ای به چه سمت و سویی خواهد رفت و حول چه قدرت هایی خواهد بود؟ اظهار داشت: در فضای ژئوپولتیکی به وجود آمده پس از جنگ سرد که منافع ملی و اقتصادی تمام کشور ها اولویت اول است و اینکه اولویت های ابعاد قدرت از اولویت نظامی که اولویت اول بود به سمت اولویت اقتصادی و منافع ملی حرکت کرده است لذا می بینیم صف بندی ها و بلوک بندی هایی که در کل جهان صورت گرفته است را می شود از منظر هدف به چهار نوع نقسیم کرد؛ اولویت اول اگر اقتصادی باشد و کشور ها به دنبال منافع ملی باشند پیمان ها یا اتحادیه هایی در سطح مناطق مختلف دنیا به وجود می آید از جمله بریکس یا شانگهای و به نوعی در ارتباط با همگرایی های برخی از کشور هایی که اصطلاحا از سوی شمالی ها کشور های جنوب مطرح می شوند و می بینیم به دنبال یک هدف مشترک اقتصادی هستند از جمله هدف پولی تا بتوانند خود را در سطح جهان نشان بدهند. چون همه تاکتیک هایی که از سوی کشور های غربی و در راس آن ها ایالت متحده پس از جنگ جهانی دوم و پس از جنگ سرد از دهه ۹۰ قرن بیستم تاکنون اولویت هایی بر اساس منافع کشور های ذکر شده داشت و همه کشور ها مجبور به پیروی و دنباله روی از اهداف و پلان های مختلفی بودند که آن ها در سطح جهان داشتند و مجبور به این بودند که تمام برنامه های آن ها را قبول کنند و در راستای اهداف آن ها قدم بردارند، از دهه ۲۰۲۰ به این سو شاهد دگرگونی هایی انقلاب گونه در سطح جهان بودیم از جمله اینکه کشور ها برای اتحاد بیشتر در مقابل کشور های بلوک غرب به دنبال راهکارهایی منطقی در سطح جهان بودند از جمله جدا کردن خود از دلار و یوروی غربی و می بینیم که امروز واحد پولی پیمان هایی چون بریکس و شانگهای دنبال می شود. این وضعیت ادامه دار خواهد بود.

پیش بینی می شود کشور هایی که در آینده می خواهند استقلال بیشتری داشته باشند در قالب بلوک هایی که وجود دارد خود را نشان خواهند داد

وی با بیان اینکه پیش بینی می شود کشور های عضو بریکس و شانگهای در آینده نزدیک به دنبال منافع اقتصادی خود در سطح جهان باشند و به رقیب سرسختی برای بلوک غرب تبدیل شوند گفت: امروز می بینیم این روند در سطح جهان دنبال می شود و برخی از این کشور ها در حالتی از موازنه و خودکفایی سیاسی دیگر به دنبال یک پیمان منطقه ای و جغرافیایی نیستند، بلکه به صورت کلی از فضای جغرافیای خودشان بیرون آمده اند و به سمت اتحاد جهانی هستند. می بینیم که در بریکس هم نماینده یا از آمریکای جنوبی وجود دارد و هم از قاره آمریکا و قاره آفریقا و آسیا و… نمایندگانی وجود دارد و این کشور ها اتحادی بین قاره ای دارند. پیش بینی می شود به لحاظ اقتصادی کشور هایی که در آینده می خواهند استقلال بیشتری داشته باشند و خود را از غرب جدا کنند در قالب بلوک هایی که وجود دارد خود را نشان خواهند داد. یکی از این حوزه ها سیاسی است و دیگری اقتصادی است و ممکن است یکی از این حوزه ها فرهنگی باشد و حتی حوزه نظامی باشد. برخی از این پیمان ها مثلا در حوزه پاسفیک و اقیانوس آرام شکل اقتصادی دارد. همراهان سرسخت چین در برابر کشور های متحد غربی، برای آینده خود را به شکل واضح و روشنی نشان می دهند. آن ها سر سخت هستند و به دنبال مقابله ای جهانی هستند تا آمریکا و متحدان غربی اش را به هر شکل ممکن دور بزنند. از این رو این گروه به دنبال جذب کشور های دیگر است و می بینیم در خاورمیانه کشور هایی چون عربستان، امارات و… به دنبال راهی هستند تا فقط معطوف به غرب نباشند و نگاه به شرق دارند.

بلوک بندی های آینده دنیا تنها نباید از بعد نظامی دنبال شود

در کشورهای عربستان و امارات پیش بینی شده آینده تنها بر محور غرب نیست و محور شرق نیز می تواند ضمانت کننده اهداف بلند مدت آن ها باشد

در آینده کشور هایی موفق خواهند بود که از امروز تعادلی بین حوزه شرق و غرب ایجاد کنند

وی تصریح کرد: در راس قدرت های شرقی چین قرار دارد و با یک درجه تنزل روسیه در حوزه نظامی به اهداف کشور های منطقه در شراکت اقتصادی و نظامی تبدیل شده اند. کشور های منطقه دیگر نمی خواهند مثل سابق پیرو تمدنی غرب باشند و بیشتر به جهت استقلال و خود کفایی خودشان حرکت می کنند. داستان بلوک بندی های آینده دنیا تنها نباید از بعد نظامی دنبال شود. باید منافع اقتصادی که اهداف بلند مدت همه کشور ها است نیز در این بین دیده شود و نوعی رقابت شرق و غرب را به شکلی جدی تر به سمت تمایلات کشور ها که نگاه به شرق دارند بروز دهد. این وضعیت خودکفایی این کشور ها را به دنبال دارد و در جهت تامین منافع ملی آن ها است و به این کشور ها وزن می دهد. یکی از این کشور ها که اخیرا در خاورمیانه بسیار پیشرو است عربستان سعودی است امارات متحده عربی نیز تا حدودی در این مسیر قرار دارد. این دو کشور از ایجاد توازن بین شرق و غرب به نوعی تحقق هدف بزرگنمایی سیاسی و اقتصادی در منطقه می رسند. عربستان سعودی از این منظر نهایت بهره برداری را دارد از جمله ارتباط عربستان با چین با ایران و هند و اسرائیل و… همه نشانگر آن است که در این کشورها پیش بینی شده آینده تنها بر محور غرب نیست و محور شرق نیز می تواند ضمانت کننده اهداف بلند مدت آن ها باشد و شکلی از اهداف سیاسی، نظامی و اقتصادی آنها را تامین کند. استوار بودن این کشور ها در این زمینه به نتایج مثبت تری می انجامد. در آینده کشور هایی موفق خواهند بود که از امروز تعادلی بین حوزه شرق و غرب ایجاد کنند و از این راه دستاور هایی برای کشور خود داشته باشند.

کشور هایی موفق هستند که بتوانند در سطح جهان در بعد اقتصادی حرف اول را بزنند

روسیه در آینده نمی تواند رشد اقتصادی سریعی داشته باشد

کشور های رقیب روسیه مانند چین یا هند در آینده به مراتب بالاتر از روسیه قرار می گیرند

گل افروز ادامه داد: در مورد اروپا هم می بینیم که با وجود اینکه نوعی حرکت ژئوپولتیکی از روسیه نشان داده شده است و آن هم حمله به اوکراین است تا خارج نزدیک خود را حفظ کنند این ها اهداف نظامی است و در آینده ضامن این نیست که کشور روسیه حتما و همیشه بتواند با بعد نظامی خود موفق باشد بلکه کشور هایی موفق هستند که بتوانند در سطح جهان در بعد اقتصادی حرف اول را بزنند لذا اگر پیروزی روسیه در اوکراین اتفاق بیفتد این کشور نمی تواند ستون مورد اعتماد کشور های دیگر در سطح جهان باشد. این کشور تنها می تواند به لحاظ نظامی مطرح باشد. در آینده کشور هایی موفق خواهند بود که امروز به سمت و سوی توسعه اقتصادی حرکت کرده اند. نوعی ژئو اکونومیک مطرح است و کشور ها به سوی آن حرکت می کنند. اگر کشوری در حوزه نظامی هم خود را نشان بدهد نخواهد توانست مروادات اقتصادی با سایر کشور ها داشته باشد و مورد اهمیت قرار نمی گیرد. روسیه با انرژی و منابع دیگر خود می تواند خودی نشان بدهد ولی این کشور یک تنه در برابر آمریکا و اروپا قرار گرفته است و در آینده نمی تواند رشد اقتصادی سریعی داشته باشد. پیش بینی می شود اقتصاد روسیه به دلیل جنگ اوکراین ضربه بزرگی بخورد. کشور های رقیب روسیه مانند چین یا هند در آینده به مراتب بالاتر از روسیه قرار می گیرند این تحولات برای آینده جهان درسی به همراه دارد. هیچ کشوری به تنهایی نمی تواند از پس همه مشکلات اقتصادی و سیاسی و نظامی خود بر بیاید چنین وضعیتی ممکن نیست با توجه به مسائل امروز دنیا تمام کشور ها باید خود را در بلوک بندی هایی جهانی نشان بدهند. برخی از کشور ها این وضعیت را با موازنه ای نشان خواهند داد یا برخی در داخل بلوک اقتصادی شرق و یا غرب و یا هر دو قرار خواهند گرفت.

ایران باید در بلوک بندی ها خود را در جایی قرار بدهد که هم از منافع غربی و هم از منافع شرقی به نحو احسن استفاده کند

آینده به دست کشور هایی است که در صف بندی های آینده دنیا در قالب یک پیمان یا یک بلوک منطقه ای یا پیمان هایی جهانی قرار بگیرد

وی تصریح کرد: ایران نیز باید در راستای این استراتژی که تمام کشور های دنیا باید برایش برنامه ای داشته باشند، قرار بگیرد. ایران باید در بلوک بندی ها خود را در جایی قرار بدهد که هم از منافع غربی و هم از منافع شرقی به نحو احسن استفاده کند. پیش بینی می شود آینده به دست کشور هایی است که در صف بندی های آینده دنیا در قالب یک پیمان یا یک بلوک منطقه ای یا پیمان هایی جهانی قرار بگیرد و بتوانند رقابتی با سایر کشور ها داشته باشند. اگر در سطح منطقه خود تنها باشند حتما آسیب پذیر خواهند بود.