چه کسی جانشین مصباح یزدی می‌شود؟/ سید محمد‌مهدی میرباقری تئوریسین جدید؟

به گزارش گیلانی ها خبر،  هم‌میهن نوشت: در بین شاگردان محمدتقی مصباح‌یزدی، یک نام بیش از سایر اسامی در حوزه اظهارنظر‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و بین‌الملل به‌چشم می‌خورد. سید محمد‌مهدی میرباقری که طی دو دهه اخیر ریاست فرهنگستان علوم اسلامی قم را بر عهده داشته است، تقریبا طی یک دهه اخیر به‌مرور در فضای سیاسی کشور فعال شده و این فعالیت روند رو به رشدی گرفته است؛ به‌گونه‌ای‌که شاید بتوان گفت با توجه به جایگاه او در فضای رسانه و فعالیتش به‌عنوان یکی از چهره‌های ساکن در قم، احتمالاً با تئوریسینی روبه‌رو شده‌ایم که جا پای استاد خود (مصباح یزدی) گذاشته و به‌عنوان رئیس «جریان آکادمی» در همان مسیری حرکت می‌کند که مطلوب مصباح بوده است.

البته آن‌ها هر‌چند اختلاف‌نظر‌های جزئی با مصباح داشتند، اما اشتراک‌نظر‌ها عاملی برای وحدت‌شان بود؛ به‌گونه‌ای‌که میرباقری پس از درگذشت مصباح یزدی، استادش را در کنار قاسم سلیمانی به‌عنوان سردمداران مبارزه با اسلام آمریکایی خطاب کرده بود. او معتقد است «آن‌هایی که اسلام حداقلی را پیاده کرده‌اند عامل اتفاقات این روز‌های کشور هستند»؛ و همچنین می‌گوید «باید موازنه‌ی موجود را به‌نفع جبهه‌ی انقلاب تغییر داد». در جایی دیگر گفته است: «صف‌بندی «اصولگرا» و «اصلاح‌طلب»، جواب نمی‌دهد. باید مرزبندی‌های سیاسی را بازسازی و نوسازی کنیم. باید برویم سراغ یک دسته‌بندی دیگر: جریان غرب‌گرا و جبهه انقلاب».

او که متولد سال ۱۳۴۰ در شهر قم است، در سال ۱۳۵۴ و پس از پایان دوره دبیرستان وارد حوزه علمیه شد و در دوران تحصیل حوزوی، از شاگردان اساتیدی مانند محمد‌تقی مصباح یزدی بوده است.

پس از انقلاب و از سال ۱۳۵۹ در کنار تحصیل، مراحل تدریس را هم با دروس مقدمات و سطح حوزه آغاز می‌کند و دو دهه نام او تنها در حوزه تدریس به‌گوش می‌خورد. تا انتهای دهه ۷۰ هیچ سمت رسمی در اختیار نداشته تا اینکه سید منیرالدین هاشمی، بنیانگذار فرهنگستان علوم اسلامی قم یا همان «جریان آکادمی» در سال ۱۳۷۹ فوت می‌کند و صندلی ریاست این فرهنگستان از سال ۱۳۸۰ در اختیار میرباقری قرار می‌گیرد.

اولین و تنها مدیریت دوران زندگی او تا به امروز همین عنوان بوده است. البته از سال ۹۵ اولین و تنها حضور انتخاباتی به‌عنوان نامزد را تجربه می‌کند و از حوزه استان البرز به مجلس خبرگان می‌رسد.

نگاهی به سیر فعالیت‌های میرباقری نشان می‌دهد که او پس از اینکه به ریاست فرهنگستان علوم اسلامی قم می‌رسد، در دهه اول بیشتر فعالیت‌هایش در چارچوب اهداف فرهنگستان بوده است. به‌عبارتی در دهه اول خبری از اظهار‌نظر سیاسی توسط او به‌صورت چشم‌گیر نیست، اما اوایل دهه ۹۰ آرام‌آرام وارد فضای سیاسی کشور می‌شود. در این بین نوع نگاه او همانند استادش اجرای احکام اسلامی بدون کوچکترین تقلیلی است و همین هم موجب می‌شود که از سخنانش نوعی بنیادگرایی برداشت شود.

آنجا که از طرح‌های آموزشی که کشور‌های غربی پرچمدارش هستند با تعبیر «با سواد شدن زنان خاورمیانه تحت یک تعریف خاص» به‌عنوان آموزش بی‌بند‌و‌باری و اشاعه فحشا نام می‌برد (سال ۹۲) یا در همین اعتراضات اخیر در برنامه جهان‌آرا گفت: «آن‌هایی که اسلام حداقلی را پیاده کرده‌اند عامل اتفاقات این روز‌ها هستند».

البته فعال شدن سیاسی او به انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۲ برمی‌گردد؛ جایی‌که در صف حامیان سعید جلیلی، نامزد جبهه پایداری و مصباح یزدی قرار گرفت و حتی برای تبلیغ سعید جلیلی راهی سفر شد و در مشهد به نفع او سخنرانی کرد. در سال‌های ۹۶ و ۱۴۰۰ هم از حامیان اصلی سید‌ابراهیم رئیسی بود و اعتقاد داشت: «رئیسی شخصیتی مردمی و انقلابی است که از توانایی و تعهد بالایی برخوردار است که می‌تواند اقتصاد کشور را نجات دهد. دولت فعلی به‌هیچ‌وجه به مفهوم اصلی اقتصاد مقاومتی اعتقاد ندارد، دولت اقتصاد را گروگان برجام ۱ و ۲ و ۳ نگه داشته است.»

همان‌طور که اشاره شد، میرباقری از سال ۹۲ در فضای سیاسی کشور فعال شده و مرور زمان فعالیت‌هایش را بیشتر از قبل کرده. این روز‌ها دیگر نمی‌توان میرباقری را تنها در قامت یک استاد حوزه دید. او در طی روز‌های ناآرامی‌ها در برنامه‌های مختلف اظهار‌نظر‌های مختلفی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و حتی بین‌الملل می‌کرد و با روندی فعلی او در آینده بیشتر از او خواهیم شنید.

البته در سال‌های ۹۲ تا ۹۶ اظهار‌نظر‌های سیاسی از سوی او چندان زیاده نبوده، اما از سال ۹۶ شاهد اوج‌گیری این اظهارات از سوی میرباقری هستیم که روند رو به رشد این اظهار‌نظر‌ها همچنان ادامه دارد؛ حتی شاید بتوان نام سید محمد‌مهدی میرباقری را پس از درگذشت مصباح یزدی به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین تئوریسین‌هایی دانست که ادامه‌دهنده راه استاد بوده، به‌دنبال یکدست‌سازی قدرت در کشور رفته است و البته در این زمینه از سال ۱۴۰۰ هم موفق بوده است.

به‌هر‌حال طی ماه‌های اخیر حضور میرباقری در فضای مجازی و توییتر نیز پررنگ شده است و شاید او واقعاً جا پای استادش گذاشته است. برخی از آنچه این روز‌ها با آن برخورد کرده‌ایم و تصمیمات گرفته‌شده شاید نتیجه تعاملات با او و تلاش او برای تبدیل شدن به رهبر معنوی جریان مصباح و یاران مصباح حاضر در بخش‌های مختلف ساختار سیاسی باشد.

۲۲ تیر ۱۳۹۱/ سخنرانی در راهپیمایی عفاف و حجاب

یکی از مسائل اساسی که در طرح شکست‌خورده خاورمیانه بزرگِ غرب وجود داشت، برنامه‌ریزی تغییر در قشر بانوان بود. یکی از این برنامه‌ها طرح باسواد شدن زنان خاورمیانه تحت یک تعریف خاص بود؛ تحصیل به مفهوم غربی آنکه همراه با بی‌بندوباری است، مصداق کسب علم و دانشی که مدنظر اسلام است، نمی‌باشد.

۱۰ مهر ۱۳۹۲/ مصاحبه با خبرگزاری فارس

ما ناچار هستیم یک بستر تفکر انقلابی در دستگاه فقاهت ایجاد کنیم که هم سالم و هم انقلابی بیاندیشد. این کار آرام می‌تواند فضای حوزه و سایر دستگاه‌ها را تغییر دهد.

۱۳ مهر ۱۳۹۲/ سخنرانی در نشست «انقلاب اسلامی، مخاطرات، امروز و فردا»

مبارزه، شیوه‌ها و تاکتیک‌های مختلفی دارد و نرمش قهرمانانه ابزار این مبارزه است، نه صلح با کفر. در فرهنگ اسلامی مبارزه با کفر اجتناب‌ناپذیر است و صلح امکان‌پذیر نیست.

۲۸ فروردین ۱۳۹۳/ سخنرانی جمع فعالین مردمی جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی

انقلاب اسلامی بحران ایدئولوژیک برای تمدن غرب ایجاد کرد و جلوی پیشروی آن را گرفت و باعث ایجاد بحران اقتصادی برای آن‌ها شد. اگر ما بخواهیم برای پیشرفت از این ایدئولوژی شکست‌خورده استفاده کنیم، شکست می‌خوریم. الزام ما در حوزه اقتصاد، اقتصاد مقاومتی است که این به‌معنی تولید جدید از معیشت است که بر مبنای ایدئولوژی مادی نباشد.

۱۰ مهر ۱۳۹۳/ سخنرانی در جشنواره فیلم مقاومت

امیدوارم همان‌طور که انقلاب اسلامی انسداد تاریخی تجدد را شکست، انقلاب فرهنگی نیز رخ دهد که هنر نیز از شاخه‌های آن است و بتواند انسداد فرهنگی و هنری غرب را بشکند.

۳۱ خرداد ۱۳۹۴/ سخنرانی در همایش «اقتصاد سیاسی؛ انفعال یا اقتدار»

آیا اقتصاد ایدئولوژیک است یا نیست؛ اگر ایدئولوژیک است، اقتصاد مقاومتی معنا دارد و اگر ایدئولوژیک نیست، اقتصاد مقاومتی هم بی‌معناست و ما هم باید به اردوگاه جهانی ملحق شده و به قمری از اقمار آمریکا تبدیل شویم؛ پس اگر می‌خواهیم به اردوگاه جهانی بپیوندیم بهتر است با کدخدا ببندیم، نه با کشور‌های خرده‌پا!

۸ دی ۱۳۹۴/ سخنرانی در بزرگداشت ۹ دی

اگر بحث مذاکره را هم پیش کشیده‌اند در همین مسیر تحقیر و نفوذ است. بنده مخالف مذاکره نیستم، اما نباید تحقیر شویم. سیادت این ابرقدرت‌ها اصلاً نباید پذیرفته شود؛ و باید توجه کرد که اگر در مسیر آن‌ها حرکت کردیم باید بدانیم از جهات مختلفی ضرر می‌کنیم.

بهمن ۱۳۹۴/ منتشر شده در اینستاگرام

اگر بخواهیم ساختار مجلس خبرگان را فعال‌تر کنیم، به‌جای اینکه بر طبل «نظارت» بکوبیم، باید بر طبل «حمایت» بکوبیم.

۹ اردیبهشت ۱۳۹۶/ سخنرانی در اجتماع یاران انقلاب استان البرز

باید در انتخابات پیش رو تلاش کنیم جریانی در قوه مجریه و همچنین شورا‌های اسلامی شهر و روستا به پیروزی برسد که دارای ویژگی‌هایی، چون ولایت‌مداری و روحیه انقلابی باشد.

۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۶/ سخنرانی در دفتر فرهنگستان علوم اسلامی قم

امروز دو تفکر «اقتصاد غربگرا» و «اقتصاد مقاومتی» در صحنه انتخابات حضور دارند.

۲۶ فروردین ۱۳۹۷/ توییتر

من اصلی‌ترین بحرانِ کنونیِ کشور خودمان را تحقیرشدگی در برابر غرب می‌دانم. ما باید جلوی این تحقیرشدگی را بگیریم. این اتفاقاتی که در حوزه ارز و دلار و… می‌افتد، عامل عمده‌اش، تحقیرشدگی در مقابل غرب است.

اول اردیبهشت ۱۳۹۷/ سخنرانی در هفتمین روز شهادت محمدمهدی لطفی نیاسر

دشمن برای تضعیف جمهوری اسلامی حتی به جنگ زرگری روی آورده. اختلافات بین غرب و کشور‌های شرقی مثل چین و کره شمالی را پررنگ کرده، تا قدرت جمهوری اسلامی را در منظر مردم جهان کمرنگ کند.

۴ اردیبهشت ۱۳۹۷/ توئیتر

بعضی جوانان از اینکه تیم محبوبشان گُل خورده، خوابشان نمی‌برد، اما کاری ندارند که مبارزه «حزب‌الله» و «صهیونیست‌ها» به کجا رسید! این یعنی به جوانان «نظام فکری» نداده‌اید. نظام فکری باید رابطه اعتقادات شیعی را با همه عرصه‌های زندگی مشخص کند.